SİGORTA SUİSTİMALLERİNİN SEKTÖRE ETKİSİ..!

‘’ Cevizin kabuğunu kırıp özüne inmeyen, cevizin hepsini kabuk zanneder…’’

    Öncelikle kısa bir tanımlama ile ‘’ Suiistimal ‘’ ne demektir?

    Suiistimal:  Görevini ve yetkisini kötüye kullanmak; ya da işine geldiği gibi kendi yararına ve çıkarına davranarak mevcut yasal düzenlemeleri hiçe saymak olarak tanımlanabilir.

    Sigorta Suiistimali / Sigorta Sahtekârlığı ise:

    Sigorta ilişkisi içerisindeki taraflardan ya da bu ilişkide rol oynayan kişilerden bir veya birkaçına haksız menfaat sağlamaya yönelik her türlü fiil, ‘yanlış sigorta uygulaması / suiistimali / sigorta sahtekârlığı demektir.

   ‘Sigorta suiistimalleri, birçok dürüst sigortalının mağdur olmasına neden olan ve dikkatle ele alınması gereken bir suçtur…’

    Şekli ne olursa olsun sigorta suiistimallerinin sonucu aynıdır: Dürüst poliçe sahipleri üzerinde haksız bir maliyet yükü oluşturmak.

    Türkiye Sigorta Sektöründe her geçen yıl giderek artan sigorta suiistimalleri ile ilgili olarak, bu önemli konuya dikkat çekmek amacıyla kaleme almış olduğum ‘’ Sigortalı Hayatın Gerçekleri ‘’ isimli kitabım, geçtiğimiz Eylül ayında okurları ile buluşmuş ve özellikle sektörden çok olumlu yorumlar almıştı. Konusu itibariyle bir ilk olan bu kitabımda paylaşmış olduğum sigorta suiistimallerinin gerçek hikâyeleri oldukça ses getirmiş; sigorta suiistimalleri / sahtekârlıklarının kimi zaman akla hayale gelmeyecek hangi konuları kapsayacağı ve hangi boyutlara uzanacağı konusunda çok çarpıcı olayları yazmıştım.

   Ülke ekonomisine büyük bir katkıda bulunan, 2012 yılı sonu itibariyle de toplam sigorta prim üretimi; 19,8 Milyar TL’ye ulaşan Türkiye Sigorta Sektörünü geleceğe taşıyan ve dünya normlarına uygun sigorta teminatları giderek yaygınlaşırken, tüm dünyada yaşanan sigorta suiistimallerinin maliyeti de giderek artmaktadır.

  Sigorta suiistimallerinin Avrupa’nın bazı ülkelerindeki sektörel yansımalarına kısaca bir göz atacak olursak:  

  (Aşağıda belirtilen suiistimal meblağları, TSB ilgili güncel kaynak çalışmasından alınmıştır…)

.İngiliz Sigortalar Birliğinden ( ABI ) alınan rakamlara göre:

–          Sigortacıların giderek daha fazla sigorta suiistimalini tespit etmesine rağmen her yıl yaklaşık 1,9 Milyar Pound ( 2,2 Milyar Euro ) tutarında sigorta suiistimali bilinmesine rağmen ispat edilememektedir.

–          Sigortacılar giderek daha fazla suiistimal tespit etmektedir. 2010 yılında 919 Milyon Pound olarak tespit edilen sigorta suiistimalleri değeri; 2011 yılında % 7’lik artışla 983 Milyon Pound’a (1,1 Milyon Euro ) ulaşmıştır.

–          2011 Yılında sigortacılar 138.814 sahte tazminat talebi tespit etmiştir. Bu sayı haftalık 2.670 talebe eşit olup, 2010 Yılındaki % 5’lik oranın üzerindedir.

–          Tespit edilen sigorta suiistimallerinden dürüst müşteriler için elde edilen tasarrufun değeri, tüm tazminat taleplerinin % 5,7’sini temsil etmektedir. ( Bu oran 2010 yılında % 5 idi).

. Alman Sigorta Birliği ( GDV ) tarafından gerçekleştirilen bir çalışma, akıllı telefon veya tablet bilgisayarlarda meydana gelen hasar ve kayıplardan kaynaklanan tazminat taleplerinin yarısından fazlasının bir ölçüye kadar sahte olduğunu ortaya koymuştur.

.  İsveç Sigorta Birliği’nden ( Larmtjanst ) alınan verilere göre:

–          Sigorta şirketleri tarafından tayin edilen ‘sigorta suiistimali araştırmacıları ‘, 6200 soruşturmayı şüpheli suiistimal olarak değerlendirmiş ve toplam 40 Milyon Euro değerinde sigorta suiistimali tespit etmiştir.

–          Bir araştırmaya göre, tüm sahte tazminat taleplerinin % 10 ila % 20’sinin hiç meydana gelmemiş olaylardan kaynaklanan kayıplar, % 80 ila % 90’ının ise abartılı hasarlar için yapıldığını ortaya koymaktadır.

–          Yine İsveç’te araç kundaklama ile ilgili ciddi bir sorun tespit edilmiştir. 2012 yılının sonbaharında ülkenin güneyinde her gün en az bir araç kundaklanmıştır. Bu araçların çoğunluğu 10 yaşın üzerinde olup, birçoğu üç aydan kısa bir süredir bir kişiye ait bulunmaktadır. Araçlar internet üzerindeki açık arttırmalarda ucuz fiyatlara satın alınarak hayali kişiler üzerine kaydettirilmiş ve sigortalattırılmıştır. Tazminat almak için sunulan hasar masrafları, araçların alış değerinin çok üzerinde çıkmıştır.

. Fransız Sigorta Birliği ( FFSA ) tarafından verilen veriler, 2011 yılında 35.042 sahte tazminat talebinin tespit edildiği ve bu nedenle 168 Milyon Euro’nun dürüst sigortalılara ödenemediğini ortaya koymaktadır.

. Finlandiya Sigorta Birliği ( FFI ) tarafından 2012 yılında 1.000 kişi arasında yapılan bir çalışmaya göre bu kişilerin % 27’si ‘kendi sigorta şirketini aldatan’ bir kişiyi tanıdığını belirtmiştir. 2010 yılında gerçekleştirilen benzer bir çalışmada ise kişilerin % 25’i aynı beyanda bulunmuştur.

    Avrupa ülkelerinden bazılarında özetlemiş olduğum sigorta suiistimallerinin yukarıdaki çarpıcı sonuçları böyle iken…

    Ülkemizin Sigorta sektörüne baktığımızda ise:

    TSB’nin 11 Ekim 2011 tarihinde yapmış olduğu basını bilgilendirme toplantısında; o tarihteki birlik başkanı Sn. Mustafa Su tarafından yapılan açıklamada, Türkiye sigorta sektöründe tespit edilebilen ( ya tespit edilemeyenler!)  suiistimallerin sektöre vermiş olduğu mali yükün, 716 Milyon TL olduğu açıklanmıştı. İlgili kurumca herhangi bir açıklama yapılmış olmasa dahi, 2012 yılında ise bu meblağın 900 Milyon TL civarında olduğunu tahmin etmekteyim.

    Toplam prim üretimi 2012 yılsonu itibariyle 19,8 Milyar TL olan Türkiye Sigorta Sektöründe tespit edilebilen olası bu suiistimal meblağı göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Çünkü bu meblağ dürüst sigortalılarımızı doğrudan ilgilendirmekte, onların ödeyecekleri sigorta primlerini olumsuz etkilemektedir.

    Geçtiğimiz yıl Temmuz ayında çıkan torba yasa ile çalışma şartları belirtilen yasal hükümlere göre düzenlenen ve TSB  (Türkiye Sigorta Birliği ) çatısı altında faaliyet gösteren SİSBİS; ( Sigorta Suiistimalleri Bilgi Merkezi ) sigorta sahtekârlıkları ile mücadele kapsamında sigorta şirketlerinin kendi aralarındaki bilgi erişimi yönünde çok önemli bir görevi yerine getirmektedir.

    Ancak Türkiye Sigorta Sektöründe giderek artış gösteren sigorta suiistimallerinin önlenebilmesi adına özellikle bu konuda uzmanlaşmış kişiler ne yazık ki, halen ne sigorta şirketlerimizin yapısal kuruluşlarında görev yapmaktadır ( birkaç sigorta şirketi hariç), ne de bu hizmetin nasıl ve kimler tarafından yürütüleceği ile ilgili yasal bir düzenleme bulunmaktadır.

    Sigorta şirketlerimizin neredeyse yarısından fazlasının yabancı sigorta şirketleri ile ortaklık yaptığı, AB standartları ile büyük bir değişim ve gelişim yaşayan ülkemizde; bu önemli konuda Avrupa ve ABD’de benzer yapıdaki kuruluşlar ve sigorta suiistimallerini araştırma konusunda yasal yetkileri olan uzman kişilerce çözüm üretebileceğine inanıyorum.

   Bu konuda yapılacak yasal düzenlemeler ile sigorta suiistimallerinin sahadaki araştırmasını yapacak ‘sigorta müfettişliği /sigorta dedektifliği ’ görev tanımının yasal yetkileriyle donanmış uzman kişilerin hizmet verecek olması; sigorta şirketlerimizin hasar değerlendirmeleri safhasında gerçek ve eksiksiz bilgi ve belge kaynağı sağlayacaktır.

     Önemli olan ülke ekonomisine olan katkısı giderek artan sigorta sektörümüzde yaşanan ve her geçen yıl giderek artan suiistimal olaylarının önlenmesi için yapılacak yasal uygulamaların bir an önce hayata geçirilmesidir. Bu hususta en önemli görev ise sigorta şirketlerimize ve TSB’ ne düşmektedir.

 ‘’ İnsanın, yalnızca gerçeğin ne olduğunu bilmesi yeterli değildir; doğruyu istemesi ve yapması da gerekir.’’ ( Goethe )

Atilla ÇİLİNGİR

CompuGroup Medical

Dosya ve Hasar Araştırma Md.